Wyniki
Znaleziono 80 wyników wyszukiwania hasła: kryzys
Marian Zalesko, Aneta Kargol-Wasiluk (2021/6, Dyskusje i polemiki,
Natura kryzysu w świetle analizy filozoficzno-ekonomicznej
W artykule została przedstawiona natura kryzysu w perspektywie humanistyczno-społecznej. W przeświadczeniu autorów wyjaśnieniu procesu pojawiania i rozprzestrzeniania się kryzysów powinna towarzyszyć nie tylko ekonomia, lecz także refleksja z obszaru filozofii, a nawet sfery nauk politycznych. Opracowanie ma charakter przeglądowy. Zostało przygotowane przy wykorzystaniu metody analizy i (...)
Maciej Miszewski (2021/5, Artykuły,
Perspektywa globalna i jej implikacje w kontekście wielowymiarowego kryzysu społeczno-gospodarczego
Autor przyjmuje, że współcześnie mamy do czynienia z wielowymiarowym kryzysem, którego jedną ze składowych jest pandemia. kryzys ten, jak też podejmowane w związku z nim środki zaradcze tworzą nowy kształt globalnej rzeczywistości społeczno-gospodarczej. Kluczowe są tu wielostronne powiązania pomiędzy pozornie odrębnymi zjawiskami, jak migracje, katastrofy klimatyczne czy skażenie oceanów (...)
Grzegorz W. Kołodko (2021/5, Artykuły,
Shortageflation 3.0. Gospodarka wojenna – państwowy socjalizm – kryzys pandemiczny
kryzys spowodowany pandemią koronawirusa skłonił rządy i banki centralne do nieortodoksyjnych działań ukierunkowanych na ochronę standardu życia ludności oraz podtrzymywanie aktywności produkcyjnej i usługowej przedsiębiorstw. Polityka agresywnego zwiększania podaży pieniądza pociągnęła za sobą znaczący wzrost deficytu budżetowego i długu publicznego. W tym kontekście ważne jest (...)
Piotr Pysz, Anna Jurczuk (2021/4, Miscellanea,
Społeczna Gospodarka Rynkowa – wschodzącą gwiazdą literatury ekonomicznej?
Celem artykułu jest interpretacja kategorii społecznej gospodarki rynkowej oraz omówienie struktury i dynamiki badań nad tym zagadnieniem. W pierwszej części artykułu autorzy przedstawiają argumenty przemawiające za tym, że ta koncepcja polityki społeczno-gospodarczej może odpowiadać na wyzwania współczesnego świata, w tym splot kryzysu gospodarczego, społecznego, środowiskowego i (...)
Marcin Borsuk, Kamil Klupa (2021/3, Artykuły,
Wybrane uwarunkowania stosowania instrumentu umorzenia lub konwersji długu (bail-in)
Po globalnym kryzysie finansowym dokonano gruntownej reformy ram prawnych działalności bankowej, której celem była bardziej efektywna ochrona stabilności systemu finansowego. Nowe rozwiązania zdefiniowano m.in. w ramach procesu naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (ang. recovery and resolution). Spośród wielu nowych uprawnień organów publicznych tym najdalej idącym jest (...)
Piotr Krajewski, Michał Mackiewicz, Katarzyna Piłat (2020/4, Artykuły,
The Effects of Policy Mix on the Pollutant Emissions in the United Kingdom
Artykuł ukazuje skutki ekologiczne kombinacji polityki budżetowej i pieniężnej stosowanej do pobudzenia gospodarki w trakcie cykli koniunkturalnych. Jest to ważna kwestia zwłaszcza podczas kryzysu i w okresie pokryzysowym, kiedy rządy i banki centralne szukają nowej kombinacji polityki budżetowej i pieniężnej. Autorzy przeprowadzają analizę empiryczną opartą na dynamicznym modelu (...)
Krzysztof Turowski (2020/3, Artykuły,
Krakowska szkoła ekonomii wobec Wielkiego Kryzysu
Wielki kryzys rozpoczęty w 1929 r. był jednym z najważniejszych wydarzeń wstrząsających gospodarką światową w okresie międzywojennym, a nawet w całym XX wieku. Wielu ówczesnych ekonomistów starało się już na bieżąco dokonać zarówno teoretycznej analizy przyczyn kryzysu, jak również przedstawić propozycje dla polityki gospodarczej, mające ustabilizować sytuację gospodarczą w skali krajowej i (...)
Agnieszka Domańska (2020/3, Artykuły,
Efekty pobudzania i wypierania inwestycji publicznych w polsce i portugalii: studium porównawcze
Celem artykułu jest przeprowadzenie analizy porównawczej wpływu wydatków publicznych o charakterze inwestycyjnym gospodarkę Polski i Portugalii w latach 1997–2017. W teorii ekonomii istnieją rozbieżne opinie co do wpływu ekspansywnej polityki fiskalnej na wzrost gospodarczy. Bezpośredni i pośredni wpływ rosnących wydatków rządowych na gospodarkę jest jednym z węzłowych pytań w ocenie (...)
Jerzy Osiatyński (2020/2, Artykuły,
Michał Kalecki a współczesne problemy rozwoju gospodarki kapitalistycznej
Przedmiotem tego szkicu jest prezentacja studiów Michała Kaleckiego nad dynamiką i cyklicznym rozwojem gospodarki kapitalistycznej, które przyniosły mu największy rozgłos i uznanie w środowisku ekonomicznym i które są dalej w rozwijane i reinterpretowane, przede wszystkim na gruncie współczesnej ekonomii postkeynesowskiej. We wstępie autor pokazuje aksjologię badań Kaleckiego nad rozwiniętą (...)
Andrzej Sławiński (2020/2, Artykuły,
30 lat polskiej transformacji z perspektywy banku centralnego
Symptomem sukcesu polskiej transformacji systemowej był nieprzerwany wzrost gospodarczy po ustabilizowaniu i zliberalizowaniu gospodarki na początku lat 90. XX wieku. Ważnym czynnikiem, który pomógł wprowadzić gospodarkę na ścieżkę zrównoważonego wzrostu, było jej włączenie w europejskie sieci produkcyjne, co umożliwiło modernizację i zwiększanie potencjału eksportowego. Konsekwencje (...)
Łukasz Kurowski (2019/4, Artykuły,
Stabilność finansowa a polityka pieniężna po globalnym kryzysie finansowym
Chociaż troska banku centralnego o stabilność finansową jest zasadna, to kwestią otwartą pozostaje stosowanie instrumentów polityki pieniężnej w celu ograniczania skali nierównowag finansowych. Celem artykułu jest sprawdzenie, czy po globalnym kryzysie finansowym banki centralne używają stóp procentowych jako narzędzia makroostrożnościowego, tj. służącego stabilizacji cyklu kredytowego. W (...)
Justyna Franc-Dąbrowska (2018/6, Miscellanea,
Ufinansowienie gospodarki i finansowy wzrost wartości
W artykule podjęto problematykę ufinansowienia gospodarki oraz powiązania tego procesu ze wzrostem wartości. Przedstawiona została istota i historia finansjalizacji. Następnie zostały podjęte rozważania nad powiązaniem między ufinansowieniem gospodarki a przyczynami i skutkami kryzysu finansowego, w tym wady i zalety finansjalizacji. Trzecim elementem rozważań była kwestia powiązania (...)
Piotr Pieniążek (2018/2, Artykuły,
Szkoła austriacka i ekonomia głównego nurtu: czym się różnią?
W następstwie kryzysu finansowego i gospodarczego z 2008 r. ekonomia głównego nurtu była oskarżana o nieumiejętność przewidzenia, uniknięcia i złagodzenia tegoż kryzysu. W tej sytuacji interesujące może być rozpatrzenie, czy alternatywy dla ekonomii głównego nurtu mają jakąś wartość. Celem tego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy teoria austriackiej szkoły ekonomii może być (...)
Krzysztof Wach (2017/5, Recenzje i omówienia,
Marek Lubiński (2017/4, Recenzje i omówienia,
Halina Zadora, Kapitał i kryzysy finansowe. Perspektywa historyczna
Tomasz Kubin (2017/4, Artykuły,
Zagraniczna pomoc finansowa i reformy gospodarcze w Grecji w walce z kryzysem oraz ich rezultaty
Grecja to państwo UE najmocniej dotknięte następstwami światowego kryzysu gospodarczego; jest to państwo, które de facto zbankrutowało, a formalnemu ogłoszeniu niewypłacalności zapobiegła zagraniczna pomoc finansowa. Aby tę pomoc otrzymać, i w związku z zaistniałą sytuacją gospodarczą, Grecja od kilku lat radykalnie reformuje swoją gospodarkę. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie (...)
Jagoda Anna Kaszowska, Juan Luis Santos (2017/4, Artykuły,
Rola percepcji ryzyka i niepewności w ocenie ryzyka systemowego. Podejście symulacyjne ABM
Przedmiotem rozważań w artykule jest rola percepcji ryzyka i niepewności w kształtowaniu się ryzyka systemowego. Autorzy zwracają uwagę na czynniki wpływające na sposób postrzegania ryzyka przez instytucje finansowe („percepcję ryzyka”) oraz na tworzenie się wyobrażeń, jakie mogą mieć instytucje finansowe o tym, w jaki sposób są postrzegane przez inne podmioty finansowe i gospodarcze (...)
Grzegorz W. Kołodko (2017/2, Eseje,
Jak zniszczyć kraj. Ekonomia i polityka greckiego kryzysu
Wielkie korporacje są ważnym tematem w analizach funkcji kontroli i zarządzania w światowych systemach miast. Jest to jedna z ważnych koncepcji pozwalających zrozumieć rolę miast w procesie globalizacji. Szczególną rolę w procesie kontroli i zarządzania miasta odgrywa lokalizacja siedzib zarządów największych firm. W badaniu opisanym w artykule autorzy analizują zmiany pozycji ekonomicznej (...)
Zbigniew Matkowski, Mariusz Próchniak, Ryszard Rapacki (2016/6, Artykuły,
Real Income Convergence between Central Eastern and Western Europe: Past, Present, and Prospects
Artykuł przedstawia analizę realnej konwergencji dochodowej pomiędzy 11 krajami Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW) będącymi członkami Unii Europejskiej (UE11) a 15 krajami Europy Zachodniej (UE15) w okresie 1993–2015. Ewolucja luki dochodowej między tymi dwiema grupami krajów w kategoriach PKB per capita wg PSN ujawnia wyraźną tendencję do konwergencji w przekroju badanego okresu, co (...)
Maciej Ryczkowski (2016/6, Artykuły,
Ewolucja poglądów Miltona Friedmana a polityka pieniężna Fed i EBC w okresie kryzysu finansowego
Celem artykułu jest wyszczególnienie zmian, jakie się dokonały w poglądach Miltona Friedmana na rolę pieniądza i politykę pieniężną w ostatnich latach jego życia, a następnie próba oceny działań podjętych przez System Rezerwy Federalnej i Europejski Bank Centralny w odpowiedzi na światowy kryzys finansowy w kontekście zaleceń monetarysty. Ocena tych wysoce niekonwencjonalnych działań o (...)
Piotr Ptak (2016/4, Miscellanea,
Warunki fiskalne wyjścia z długów w Europie
kryzys zadłużenia w strefie euro postawił na porządku dziennym sprawę przywrócenia równowagi w finansach publicznych krajów najbardziej zadłużonych, co mogłoby dopomóc im w odzyskaniu zdolności do zaciągania dalszych kredytów na rynku finansowym. Nie będzie to jednak zadanie łatwe z uwagi na słabą koniunkturę w większości krajów UE, a zwłaszcza w strefie euro. Próby przyspieszenia wzrostu (...)
Jan L. Bednarczyk, Piotr Misztal (2016/4, Artykuły,
Czy strefa euro zmierza w kierunku pułapki niskiej inflacji?
Strefa euro należy do najwolniej rozwijających się obszarów globalnej gospodarki. Jej problemy rozwojowe pozostają w sprzeczności z głównymi celami Unii Gospodarczej i Walutowej, sformułowanymi w Traktacie z Maastricht oraz stawiają pod znakiem zapytania korzyści z dalszego pogłębiania integracji europejskiej. Wyzwaniem dla skuteczności polityki gospodarczej prowadzonej przez instytucje (...)
Anna Białek-Jaworska, Natalia Nehrebecka (2016/4, Artykuły,
Preferencje polskich przedsiębiorstw w zakresie finansowania długiem
Celem artykułu jest wskazanie głównych determinant preferencji prywatnych i publicznych przedsiębiorstw niefinansowych w Polsce w zakresie finansowania długiem. Badanie na dużej próbie przedsiębiorstw za lata 1995–2012 przeprowadzono za pomocą modelu ekonometrycznego. Wśród czynników determinujących strukturę kapitałową zbadano wpływ rentowności, płynności, majątku trwałego, możliwości (...)
Adam P. Balcerzak, Michał Bernard Pietrzak (2016/3, Artykuły,
Efektywność instytucjonalna krajów Unii Europejskiej
Artykuł jest poświęcony ewaluacji efektywności systemów instytucjonalnych krajów Unii Europejskiej w kontekście przemian gospodarczych prowadzących do powstania globalnej gospodarki wiedzy. Analiza teoretyczna odwołuje się do propozycji analitycznych nowej ekonomii instytucjonalnej ze szczególnym uwzględnieniem ekonomii kosztów transakcyjnych. W badaniu empirycznym zostały postawione dwa (...)
Jerzy Osiatyński (2016/3, Artykuły,
Quo vadis euro – Unio? Perspektywa ekonomii postkeynesowskiej
Strategia przyjęta przez Europejski Bank Centralny, Komisję Europejską i Międzynarodowy Fundusz Walutowy po wybuchu globalnego kryzysu ma na celu stworzenie nowych, trwałych fundamentów wzrostu gospodarczego dla krajów członkowskich strefy euro i całej Unii Europejskiej, przy pełnym zatrudnieniu i dynamice produkcji odpowiadającej produktowi potencjalnemu. U podstaw tej strategii leży (...)
Wiktor Rutkowski (2016/2, Artykuły,
Nierówności ekonomiczne a rozwój gospodarczy i dobrobyt społeczny
Artykuł jest głosem w dyskusji na temat wpływu nierówności ekonomicznych na rozwój gospodarczy i dobrobyt społeczny. Rosnące nierówności w podziale dochodów i majątków osiągnęły bowiem w wielu krajach, w tym należących do najbardziej rozwiniętych, poziom trudny do wyjaśnienia za pomocą tradycyjnych koncepcji ekonomii, jak również do zaakceptowania z aksjologicznego punktu widzenia. Autor (...)
Krzysztof Beck, Jakub Janus (2016/1, Artykuły,
Podobieństwo wstrząsów podażowych i popytowych w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej
Celem artykułu jest ocena współzmienności i natężenia wstrząsów podażowych i popytowych występujących w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej (UE), a także określenie charakteru towarzyszących im procesów dostosowawczych. Podstawę analizy stanowi dwuczynnikowy strukturalny model wektorowej autoregresji (SVAR) z długookresowymi restrykcjami wynikającymi z agregatowego modelu podaży i (...)
Grzegorz Walerysiak (2015/6, Artykuły,
Polityka pieniężna i walutowa w krajach Ameryki Południowej
Artykuł zawiera obszerne omówienie, klasyfi kację i porównawczą ocenę polityki pieniężnej i walutowej stosowanej przez poszczególne kraje Ameryki Południowej oraz jej stosunku do modelowej polityki rekomendowanej przez międzynarodowe organizacje finansowe i opartej na tradycyjnej teorii ekonomii, ukierunkowanej na osiągnięcie przyjętego celu inflacyjnego, przy zmiennym kursie walutowym i (...)
Marlena Dzikowska, Marian Gorynia, Barbara Jankowska (2015/6, Artykuły,
Globalny kryzys gospodarczy – próba pomiaru efektów dla poszczególnych krajów
Głównym celem artykułu było sporządzenie szerokiego rankingu krajów z punktu widzenia negatywnych konsekwencji globalnego kryzysu gospodarczego. Do mierzenia wpływu globalnego kryzysu na poszczególne gospodarki skonstruowano syntetyczny wskaźnik aktywności gospodarczej uwzględniający zmiany pięciu zmiennych makroekonomicznych: PKB per capita, eksport dóbr i usług, stopa bezrobocia (...)
Waldemar Aspadarec (2015/6, Miscellanea,
Fundusze hedgingowe – definicja i tendencje rozwoju
Artykuł przedstawia rozwój funduszy hedge na świecie w ostatnich 18 latach ze szczególnym uwzględnieniem okresu po wybuchu globalnego kryzysu finansowego. W pierwszej części autor omawia kontrowersje wokół defi niowania funduszy hedge i proponuje własną defi nicję. W następnych częściach opisano rozwój tego segmentu rynku finansowego, głównie przez pryzmat liczby funduszy hedge, wartości (...)
Katarzyna Czernek, Paweł Marszałek (2015/5, Artykuły,
Koncepcja zakorzenienia społecznego i jej przydatność w badaniach ekonomicznych
W następstwie nasilonej w ostatnich latach – głównie w kontekście globalnego kryzysu finansowego – krytyki ekonomii jako nauki (w tym zwłaszcza teorii tzw. głównego nurtu ekonomii, osadzonego w tradycji neoklasycznej) pojawiły się próby jej ulepszeń i modyfikacji. Ważnym elementem tych zmian było włączenie do rozważań ekonomicznych również koncepcji z zakresu socjologii, psychologii czy (...)
Piotr Masiukiewicz, Paweł Dec (2015/4, Artykuły,
Behawioralne aspekty baniek cenowych i sposoby ich dezaktywacji
Spekulacyjne bańki cenowe na rynkach aktywów były przyczyną wielu kryzysów finansowych, łącznie z ostatnim globalnym kryzysem finansowo-ekonomicznym. Celem artykułu jest pokazanie roli czynników behawioralnych w tworzeniu bańki cenowej oraz instrumentów niezbędnych do zapobiegania i dezaktywacji. Autorzy analizują mechanizm powstawania baniek spekulacyjnych i ich pękania, ze szczególnym (...)
Grzegorz Tchorek (2015/3, Recenzje i omówienia,
kryzys a polityka stabilizacyjna w Unii Europejskiej, red. Piotr Albiński
Jakub Borowski, Krystian Jaworski (2015/3, Artykuły,
Wyniki modelowania ekonometrycznego wskazują, że w ostatnich latach nastąpiło zmniejszenie wrażliwości kursów walut państw EŚW-4 (Czech, Polski, Rumunii i Węgier) na kształtowanie się krajowych cykli koniunkturalnych na rzecz relatywnego zwiększenia wpływu czynników globalnych. Wskazuje to, że koszt utraty krajowej polityki pieniężnej po ewentualnym przystąpieniu tych państw do strefy euro (...)
Janusz Sawicki (2015/3, Artykuły,
Gra wokół Unii Gospodarczej i Walutowej: dokąd zmierza UGW?
Wyniki modelowania ekonometrycznego wskazują, że w ostatnich latach nastąpiło zmniejszenie wrażliwości kursów walut państw EŚW-4 (Czech, Polski, Rumunii i Węgier) na kształtowanie się krajowych cykli koniunkturalnych na rzecz relatywnego zwiększenia wpływu czynników globalnych. Wskazuje to, że koszt utraty krajowej polityki pieniężnej po ewentualnym przystąpieniu tych państw do strefy euro (...)
Ilhan Ozturk, Ali Acaravci, Seyfettin Artan (2015/2, Artykuły,
The Casual Relationship Between Knowledge Spillovers and Economic Growth: The Turkish Case
Artykuł analizuje determinanty międzynarodowych przepływów wiedzy za pośrednictwem importu dóbr inwestycyjnych i bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz ich wpływ na wzrost gospodarczy na przykładzie Turcji. W tym celu zbadane zostały krótkoi długookresowe zależności przyczynowo-skutkowe pomiędzy transferami wiedzy i głównymi wskaźnikami makroekonomicznymi opisującymi rozwój gospodarki (...)
Marek A. Dąbrowski (2015/2, Artykuły,
Celem opracowania jest zbadanie znaczenia rezerw dewizowych w łagodzeniu przebiegu kryzysu i ustalenie, czy duże rezerwy zwiększały odporność na kryzys finansowy lat 2008–2009. W części teoretycznej omówiono korzyści netto z akumulacji rezerw i przedstawiono makroekonomiczny model optymalnego poziomu rezerw. W części empirycznej dokonano estymacji optymalnego poziomu rezerw dla gospodarek (...)
Łukasz Piętak (2015/1, Miscellanea,
Polaryzacja ekonomiczna w Hiszpanii w latach 1955–2013
Celem artykułu jest zbadanie procesu polaryzacji ekonomicznej w Hiszpanii w latach 1955– 2013. Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza część (pkt. 1 i 2) ma charakter metodologiczny. Wyjaśnione są tu różnice pomiędzy miarami polaryzacji a miarami nierówności oraz metodologia wybranych miar polaryzacji, ze szczególnym uwzględnieniem miary zaproponowanej przez J. Esteban i D. Ray. W (...)
Benedykt Puczkowski, Anna Rutkowska-Ziarko, Alicja Cichocka (2014/4, Miscellanea,
Aneta Hryckiewicz, Małgorzata Pawłowska (2014/4, Artykuły,
Zmiany w nadzorze finansowym oraz ich wpływ na system finansowy w krajach UE
Celem artykułu jest ocena modeli nadzoru finansowego istniejących na świecie oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy obecne zmiany, jakie mają miejsce w nadzorze nad rynkiem finansowym, będą w stanie poprawić efektywność nadzoru oraz ograniczyć konsekwencje następnych kryzysów. Artykuł zawiera dwa interesujące wnioski. Po pierwsze, nie istnieje jeden optymalny model nadzoru finansowego (...)
Paweł Smaga (2014/4, Artykuły,
Optymalny kształt pierwszego filara unii bankowej
Celem artykułu jest odpowiedź na następujące pytania: 1) jakie są cele unii bankowej i czy jest w ona w stanie je osiągnąć? 2) jakie wady konstrukcyjne SSM mogą ograniczać jej skuteczne funkcjonowanie? 3) jakie skutki może mieć jej utworzenie dla europejskiej sieci bezpieczeństwa finansowego? W artykule wykorzystano metodę dedukcyjną oraz przegląd literatury. Do przyczyn, dla których (...)
Witold Małecki (2014/4, Artykuły,
Przemiany sektora bankowego i ich konsekwencje
Banki odegrały istotną i niezbyt chlubną rolę we współczesnym globalnym kryzysie finansowo-gospodarczym. Nie tylko były jednym ze źródeł tego kryzysu, ale następnie przyczyniały się także do rozprzestrzeniania się impulsów kryzysowych. W niniejszym artykule pokazano ewolucję banków w ciągu ostatnich 30-40 lat. Prosty, tradycyjny model bankowości, w którym banki przyjmowały depozyty od (...)
Jerzy Osiatyński (2014/2, Artykuły,
Czy trwałe wypełnianie kryteriów konwergencji z Maastricht musi zapewniać korzyści gospodarce?
Do światowego kryzysu finansowego lat 2007-2008 zawarte w traktacie z Maastricht kryteria konwergencji były powszechnie uważane za bezdyskusyjnie korzystne dla krajów je przestrzegających, chociaż kryteriów tych, ani ich konkretnych wielkości nie da się wyprowadzić z teorii ekonomii. Także w Polsce większość ekonomistów, polityków gospodarczych i publicystów uważa, że możliwie najszybsze (...)
Jerzy Hausner (2014/2, Artykuły,
Globalny kryzys: potrzeba nowej polityki gospodarczej
Globalny kryzys gospodarczy powoduje rewizję szeregu ustaleń neoklasycznej teorii ekonomicznej. Do „ekonomii głównego nurtu” stopniowo wchodzi wiele składników ekonomicznej heterodoksji. Jednocześnie teorie ekonomiczne szerzej niż w przeszłości przyswajają osiągnięcia innych nauk społecznych. Jak dotychczas rewizja w obszarze teorii w niewielkim stopniu rzutuje na politykę gospodarczą (...)
Elżbieta Mączyńska, Piotr Pysz (2014/2, Artykuły,
Liberalizm, neoliberalizm i ordoliberalizm
Kluczem do rozróżnienia pomiędzy klasycznym liberalizmem, neoliberalizmem i ordoliberalizmem jest stosunek do wolności jednostki ludzkiej. W 1938 r. Walter Lippmann sformułował tezę, że głównym powodem wszelkich niepowodzeń myśli liberalnej było skupienie jej wysiłków wokół rozszerzania zakresu wolności jednostki ludzkiej na rynku. Szło to w parze z niedostrzeganiem problematyki (...)
Marek Ratajczak (2014/2, Artykuły,
Ekonomia i edukacja ekonomiczna w dobie finansyzacji gospodarki
Globalny kryzys finansowo-ekonomiczny, którego umownym początkiem stał się upadek banku Lehman Brothers we wrześniu 2008 r., przyczynił się do ożywienia dyskusji na temat kondycji nauk ekonomicznych, a zwłaszcza ekonomii jako odkrywającej i tworzącej teoretyczne podstawy polityki makroekonomicznej. Znaczna część uczestników tej dyskusji zaczęła stawiać znak tożsamości między kryzysem (...)
Andrzej Wojtyna (2014/2, Artykuły,
Czy kryzys w teorii ekonomii jest głębszy niż w gospodarce?
W początkowym okresie kryzysu ekonomia głównego nurtu stała się obiektem dosyć powszechnej krytyki nie tylko zewnętrznej, ale i ze strony własnego środowiska naukowego. Powstało wrażenie, że musi dojść do radykalnej rekonstrukcji sposobu uprawiania ekonomii i do zmiany układu sił nie tylko między szkołami głównego nurtu, ale także między głównym nurtem a szkołami heterodoksyjnymi. Kolejne (...)
Marek Belka (2014/2, Artykuły,
Dlaczego tylko odkrywać? Lekcje z obecnego kryzysu dla ekonomii i polityki gospodarczej
Źródła obecnego kryzysu mają bardzo różnorodny i dość wszechstronny charakter, ale na pewno są wśród nich i luki w teorii ekonomii, i błędy w polityce makroekonomicznej oraz regulacyjnej. Z tej diagnozy wynikają więc postulaty dotyczące koniecznych zmian i uzupełnień w teorii eko-nomii, jak również zmian w instytucjonalnym kształcie i strategii banków centralnych. Dyskusja na temat (...)
Janina Godłów-Legiędź (2014/1, Artykuły,
Ekonomia i inżynieria społeczna z perspektywy kryzysu
Wbrew negatywnym konotacjom terminu „inżynieria społeczna” w ekonomii, celem artykułu jest zwrócenie uwagi na zalecane przez S. L. Goldmana podejście do inżynierii jako paradygmatu badań naukowych. Koncepcja Goldmana dostarcza nowych argumentów za celowością rewizji podejścia do racjonalności, a historia ekonomii i doświadczenia ostatniego kryzysu potwierdzają tezę Goldmana o potrzebie (...)
Jacek Jankiewicz (2013/5, Miscellanea,
Globalny kryzys finansowo-ekonomiczny a oczekiwania konsumentów w krajach Unii Europejskiej
Eugeniusz Najlepszy (2013/5, Artykuły,
Eskalacja nierównowagi zewnętrznej krajów zadłużonych w warunkach globalnej mobilności kapitału
Artykuł zawiera analizę czynników, które przyczyniają się do wzrostu nierównowagi zewnętrznej gospodarki krajowej, takich jak: kryzysy zadłużenia, wahania zmienności przepływów kapitałowych i malejąca przewidywalność wypłacalności międzynarodowej. Żaden z tych czynników analizowany odrębnie nie tłumaczy dobrze przyczyn eskalacji nierównowagi zewnętrznej. Dopiero badanie ich w integralnym (...)
Piotr Ciżkowicz, Andrzej Rzońca (2013/5, Artykuły,
Niniejszy artykuł pokazuje, że zasadnicze przyczyny ostatniego globalnego kryzysu finansowego, tzn. niskie stopy procentowe w głównych krajach wysoko rozwiniętych oraz nadwyżkowe oszczędności w krajach rozwijających się, można wiązać z ułomnościami międzynarodowego systemu monetarnego. Autorzy twierdzą, że ułomności te nasiliły się na skutek kryzysu. Wniosek ten służy do zarysowania (...)
Piotr Pysz (2013/4, Artykuły,
Czego można się nauczyć od myśli ordoliberalnej?
Autor wychodzi z założenia, że obecny kryzys gospodarki światowej idzie w parze z kryzysem nauki ekonomii. Celem artykułu jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czego nauka ekonomii, współodpowiedzialna za kryzys światowy, może nauczyć się od pozostającej na uboczu jej głównego, neoklasycznego nurtu ordoliberalnej szkoły myślenia ekonomicznego. W pierwszej części artykułu dokonano (...)
Aneta Hryckiewicz (2013/1, Artykuły,
Interwencje rządowe w sektorze bankowym a stabilność sektora finansowego
Kryzysy finansowe na świecie wymuszają na instytucjach rządowych przeznaczenie rekordowej sumy pomocy finansowej w ratowaniu zagrożonych upadkiem systemów finansowych. Ostatnie szacunki z kryzysu 2007-2010 pokazują, że wysokość rządowych pakietów pomocowych na świecie może wynieść 100 bln dolarów. Co raz większą uwagę zwraca się na wpływ interwencji rządowych na funkcjonowanie sektora (...)
Kazimierz Łaski, Jerzy Osiatyński (2013/1, Artykuły,
Konsolidacja finansów publicznych a kryzys strefy euro
Źródeł współczesnego kryzysu strefy euro autorzy upatrują w trzech filarach rynkowego fundamentalizmu, na których wspiera się konstrukcja Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej: 1) rozdzielenie wspólnej polityki pieniężnej od polityki fiskalnej, prowadzonej przez rządy poszczególnych krajów członkowskich; 2) dążenie do równowagi budżetowej, która ma zapewnić makroekonomiczną stabilność (...)
Dorota Janiszewska (2012/6, Artykuły,
Ordoliberalne koncepcje naprawy kapitalizmu po Wielkim Kryzysie lat 1929–1933
Za najbardziej rozpowszechnioną odpowiedź na Wielki kryzys lat 1929-1933 uznaje się idee Johna M. Keynesa i politykę New Deal wprowadzoną w Stanach Zjednoczonych przez prezydenta Franklina D. Roosevelta. Odpowiedzią intelektualną w Niemczech stał się nurt ordoliberalizmu, który szukał alternatywnej „trzeciej drogi” między kapitalizmem w wydaniu leseferystycznym a kolektywną gospodarką (...)
Katarzyna Śledziewska, Bartosz Witkowski (2012/4, Artykuły,
kryzys gospodarczy a handel światowy
Światowy kryzys gospodarczy spowodował znaczące zmiany w handlu światowym. Celem tego artykułu jest ocena zmian siły oddziaływania głównych determinant wymiany handlowej w okresie kryzysu w 2009 r. i bezpośrednio po kryzysie. W celu określenia wpływu takich determinant handlu jak wielkość PKB, różnica PKB per capita czy odległość geograficzna na poziom eksportu wykorzystany został model (...)
Andrzej Sopoćko (2012/4, Artykuły,
Gra finansowa – stagnacja czy wzrost bogatego świata?
Przepływy na rynku finansowym nabrały niespotykanego dotąd tempa, sam zaś rynek finansowy wyzwolił się w istotnej części z ram narzucanych mu przez narodowe władze monetarne. Powstał globalny system gry o niskiej podatności na regulacje zewnętrzne. Dawna skuteczność operacji na stopach referencyjnych i bazie monetarnej należy już do przeszłości. Co gorsze, teoria nie jest w stanie (...)
Marek Ratajczak (2012/3, Artykuły,
Finansyzacja jest pojęciem, które zadomowiło się już w literaturze zagranicznej, a które ciągle jeszcze stanowi relatywną nowość w Polsce. Celem artykułu jest próba przybliżenia tego pojęcia i głównych obszarów dyskusji z nim związanych. Analizie poddana została zarówno finansyzacja w wąskim znaczeniu, utożsamiana z rosnącym znaczeniem działalności finansowej w aktywności podmiotów (...)
Katarzyna Piłat (2012/3, Artykuły,
Indeks optymalnego obszaru walutowego dla gospodarki polskiej
Teoria optymalnych obszarów walutowych stanowi istotny punkt odniesienia w analizach unii walutowych. W tym artykule, na podstawie analizy syntetycznego indeksu optymalnego obszaru walutowego, zbadano, czy Polska, na tle pozostałych krajów członkowskich Unii Europejskiej nie należących do strefy euro, jest dobrym kandydatem do pełnego uczestnictwa w Unii Gospodarczej i Walutowej (...)
Sławomir Wyciślak (2012/2, Miscellanea,
Efekt zarażania w mechanizmie rozprzestrzeniania się kryzysu
Jerzy Osiatyński (2011/5, Artykuły,
Warunki gotowości Polski do wejścia do strefy euro
Zakładając, że Unii Gospodarczej i Walutowej uda się wyjść obronną ręką z obecnego kryzysu finansowego, autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, co Polska powinna zrobić jeszcze przed przystąpieniem do strefy euro, aby po przystąpieniu móc trwale zachować i umacniać swoją pozycję konkurencyjną. Trwałe zachowanie pozycji konkurencyjnej kraju w ramach wspólnego obszaru wolnego handlu wymaga (...)
Piotr Ciżkowicz, Andrzej Rzońca (2011/5, Artykuły,
Dlaczego banki centralne nie powinny podwyższać celu inflacyjnego?
O. Blanchard i współautorzy [2010] zaproponowali, aby banki centralne w obecnej sytuacji gospodarczej podniosły cele inflacyjne z obecnych 2% do około 4%. Miałoby to poszerzyć pole dla przyszłych obniżek stóp procentowych w sytuacji ewentualnego kolejnego kryzysu finansowego (lub innego silnego wstrząsu). Autorzy poddają tę propozycję krytycznej ocenie. Najpierw przywołują dwa argumenty (...)
Potencjalne przystąpienie Polski do strefy euro to problem aktualny dla Polski. Jego wagę podnoszą ujawniające się w gospodarce światowej, a szczególnie w gospodarkach krajów unijnych konsekwencje ostatniego kryzysu gospodarczego. W prezentowanym artykule autorzy przedstawiają wybrane ustalenia i wyniki badań zrealizowanych w ramach grantu badawczego MNiSW nr N N115 257136, pt.: „Wpływ (...)
Bogumiła Mucha-Leszko, Magdalena Kąkol (2011/4, Miscellanea,
Portugalia w unii walutowej – problemy gospodarcze i kryzys finansów publicznych
Grzegorz W. Kołodko (2011/2, Eseje,
Świat między kryzysami – refleksje na marginesie książki N. Roubiniego i S. Mihma "Ekonomia kryzysu"
Eugeniusz Kwiatkowski (2011/1, Artykuły,
kryzys globalny a rynek pracy w Polsce i innych krajach Grupy Wyszehradzkiej
Przedmiotem opracowania są tendencje występujące na rynku pracy w Polsce i pozostałych krajach Grupy Wyszehradzkiej w okresie globalnego kryzysu lat 2007-2009. W szczególności uwaga skierowana jest na zmiany wskaźników zatrudnienia i stóp bezrobocia. Celem analizy jest określenie skali zmian stóp bezrobocia oraz poziomów i wskaźników zatrudnienia w reakcji na globalny kryzys w badanych (...)
Dariusz Rosati (2010/5, Artykuły,
Kierunki zmian w systemie zarządzania fiskalnego strefą euro
kryzys finansowy w Grecji w 2010 roku ujawnił szereg słabości w systemie zarządzania fiskalnego Unią Gospodarczo-Walutową. Przyjęte w ramach UGW mechanizmy nadzoru i kontroli nad finansami publicznymi, w tym reguły fiskalne, okazały się nieskuteczne w zapewnianiu dyscypliny fiskalnej. Celem artykułu jest przedstawienie głównych słabości systemu zarządzania fiskalnego i zaproponowanie (...)
Bogusław Fiedor (2010/4, Artykuły,
kryzys gospodarczy a kryzys ekonomii jako nauki
Punktem wyjścia artykułu jest prezentacja argumentów, dlaczego nie jest uzasadnione utożsamianie zjawisk kryzysowych w gospodarce, zarówno w jej sferze realnej, jak i regulacyjnej, z kryzysem nauki ekonomicznej z punktu widzenia jej wartości poznawczej i siły predykcji. Zdaniem autora, odnosi to również do współczesnego kryzysu ekonomiczno-finansowego.
Druga część artykułu to próba (...)
Danuta Gotz-Kozierkiewicz (2010/4, Artykuły,
kryzys informacyjnej funkcji pieniądza
O informacyjnej funkcji pieniądza w gospodarce decydują dwa główne mierniki jego wartości w czasie, siła nabywcza i stopa procentowa. Mają one kluczowe znaczenie dla związku finansów z gospodarką realną. Współczesne rynki finansowe absorbują zmiany stopy procentowej banku centralnego bez czytelnych ex ante skutków dla zmian popytu na dobra realne. Informacja o sile nabywczej pieniądza (...)
Andrzej Sławiński (2010/2, Artykuły,
Wpływ globalnego kryzysu bankowego na bankowość centralną
Skala obecnego globalnego kryzysu bankowego była dla banków centralnych zaskoczeniem, ponieważ główną przyczyną jego wybuchu były straty banków poniesione w nowych obszarach ich działalności, które nie były objęte nadzorem. Spowodowało to, że władze monetarne nie miały informacji o skali rosnącego ryzyka systemowego. Dodatkowo, same banki nie zdawały sobie sprawy w wielkości podejmowanego (...)
Małgorzata Doman, Ryszard Doman (2010/2, Miscellanea,
Zależności na globalnym rynku finansowym w czasie kryzysów
Grzegorz W. Kołodko (2010/1, Eseje,
Neoliberalizm i światowy kryzys gospodarczy
Aleksander Jakimowicz (2010/1, Recenzje i omówienia,
George Soros, Nowy paradygmat rynków finansowych. kryzys kredytowy 2008 i co to oznacza
Marcin Krawczyk (2009/5, Artykuły,
Deficyt budżetu państwa i aktywność gospodarcza
Polityka fiskalna, która jest prowadzona za pomocą deficytu budżetowego budzi emocje, bo zdanie ekonomistów na jej temat jest podzielone. Ekonomiści dyskutują o tym, czy zwiększenie deficytu przyczyni się do pobudzenia aktywności gospodarczej.
Deficyt może powstać w wyniku zwiększenia zakupów państwa. Dyskusja toczy się wokół tego, czy zmiany wielkości zatrudnienia, produkcji oraz cen będą (...)
Dariusz Rosati (2009/3, Artykuły,
Przyczyny i mechanizm kryzysu finansowego w USA
Celem artykułu jest wyjaśnienie przyczyn i mechanizmu kryzysu finansowego, który został zapoczątkowany w połowie 2007 roku załamaniem na amerykańskim rynku kredytów hipotecznych typu subprime. Punktem wyjścia analizy jest standardowy model rynku kredytów hipotecznych oraz identyfikacja głównych czynników wpływających na położenie krzywych popytu i podaży na tym rynku w latach 2000-2007. Na (...)
Jerzy Żyżyński (2009/2, Artykuły,
Neoliberalizm jako strukturalna przyczyna kryzysu a poszukiwanie dróg naprawy
Tatiana Fic (2009/1, Artykuły,
Cykl koniunkturalny w Polsce. Wnioski z modeli Markowa
Celem artykułu jest identyfikacja faz i punktów zwrotnych oraz ocena charakteru cyklu koniunkturalnego w Polsce w latach 1995-2005. Badanie przeprowadzono z wykorzystaniem Markowowskich modeli przełącznikowych typu Hamiltona (1989). Wyniki sugerują, że w latach 1995-2005 średnia roczna stopa wzrostu PKB w okresach spowolnienia gospodarczego wynosiła ok. 2%, natomiast w okresach ożywienia (...)
Tadeusz Kowalik (2007/6, Artykuły,
Polska transformacja a nurty liberalne
Sukcesom transformacji w Polsce towarzyszą zjawiska negatywne. Wystąpiły one z większą intensywnością niż w innych krajach regionu. W perspektywie ekonomii porównawczej, współczesny polski ład społeczno-ekonomiczny cechują następujące zjawiska: 1) masowe i długotrwałe bezrobocie; 2) niska stopa zatrudnienia; 3) duży zakres ubóstwa; 4) wysoka liczba bezdomnych oraz niedożywionych dzieci; 5 (...)
....